Diabetes type 2 verminderen en patat eten, het lijkt niet samen te gaan. Toch is het voor de meeste mensen met diabetes type 2 wel mogelijk om van patat te genieten. Als je de trucs kent.

De ene mens met diabetes 2 is de andere niet

Als je nog maar net de diagnose hebt gekregen en probeert met leefstijl de diabetes te verminderen, dan is het anders dan als je al langere tijd tabletmedicatie gebruikt en nog weer anders als je al dagelijks insuline gebruikt.

De aanpak om diabetes 2 te verminderen is afhankelijk van de mate van diabetes en de meesten kunnen prima af en toe patat eten.

Wanneer kun je geen patat eten?

• Bij een strikt koolhydraatarme eetwijze.
• Bij sterke caloriebeperking.

Een portie patat van 150 tot 165 gram is al snel 60 tot 66 gram koolhydraten en heeft 491 tot 540 kcal. Dat is puur alleen de patat, nog zonder de mayonaise of ketchup die je er bij wilt eten.

Wanneer kun je wel patat eten?

• In mijn online cursus, vooral als je alleen Metformine gebruikt voor de diabetes.
• Bij koolhydraatbeperking, zoals Grip op Koolhydraten. Je zou zelfs elke week patat kunnen eten in je warme maaltijd.
• Bij geringe caloriebeperking. Een kleinere portie patat past in je warme maaltijd.

Slimme keuze voor de soort patat bij diabetes type 2

De eerste keuze is patat gemaakt van aardappel. De aardappel-patat herken je aan de schuine zijden aan het begin en eind van het frietje. Daar zie je de ronding van de aardappel in terug. De minder geschikte keuze is patat gemaakt van deeg. Dat heeft een stomp begin en einde aan het frietje en kan zelfs op verzoek op verschillende lengtes worden gemaakt. Bij de ovenfrites zie je dan zelfs complete vormpjes, zoals ronde lachebekjes. Het is een bewerkt product met minder voedingsvezel, daarom wordt het vermoedelijk snel omgezet in glucose in de darmen.

Slimme keuze nummer 2: diepvriespatat

De tweede slimme keuze is diepvriespatat in plaats van ambachtelijke patat. En dat klinkt tegenstrijdig, want ik ben een voorstander van zo min mogelijk bewerkt. Dat invriezen klinkt als een extra bewerking. En gek genoeg heeft dat een gunstig effect op de bloedsuikerspiegel. In de volgende alinea leg ik je uit hoe dat werkt.

Als je een aardappel kookt en warm eet, dan is het zetmeel in de aardappel makkelijk afbreekbaar voor onze darmen. Daardoor komt glucose in de bloedbaan. Datzelfde gebeurt ook als je zelf friet maakt, een keer frituurt en direct daarna nog een keer frituurt en dan eet. Dat zie je vaak in Belgische frietkramen.

Als je echter een aardappel kookt en goed laat afkoelen, bijvoorbeeld omdat je er huzarensalade van maakt, dan wordt een deel van de aardappelzetmeel omgezet in resistent zetmeel. Resistent tegen de spijsverteringsenzymen. Daardoor komt het maar voor een klein deel als glucose in de bloedbaan. Dat resistente zetmeel gaat door naar de dikke darm, waar het een feestje is voor de darmbacteriën. Die maken er stoffen van die je bloedsuiker niet doen stijgen, maar waar je hersenen wel gebruik van kunnen maken. Dat is dus gunstig als je je bloedsuiker stabiel wilt houden. En dat is het proces dat plaatsvind tijdens de bereiding van diepvriespatat. Dus voor een patat van de snackbar, kies vooral de diepvriespatat. En ga je thuis aan de slag, maak dan eerst een voorraad patat dat je na de eerste keer frituren goed laat afkoelen, voor je het uiteindelijk bereidt.

Raar verhaal? Kijk dan eens naar de glycemische index van gebakken aardappelen (85), van frites (Belgisch dus vaak van verse aardappel, 90) en van patat (Hollandse benaming, vaak diepvries, 40).

Ook ovenfrites graag uit de vriezer en van aardappel

Hetzelfde geldt voor ovenfrites, de ovenfrites uit de vriezer met twee ingrediënten: aardappel en olie, die geven een lagere bloedsuikerpiek dan die met meer ingrediënten. Ik kwam de volgende termen tegen op zak bij de ingrediënten: bloem, meel, dextrose, dextrine. Deze verhogen allen de glycemische index en zorgen voor minder voedingsvezel in de patat. Dus ook bij thuisbereiding: geen bewerking, maar pure aardappel uit de vriezer.

Patat in de maaltijd met vis en groente

Slimme keuze nummer 3: Eet patat altijd in de maaltijd

Een patatje tussendoor zorgt er vaak voor dat je bij de volgende maaltijd minder eet. Minder van de voedingsmiddelen die je nodig hebt om gezond te worden en te blijven. Kies daarom voor patat op de plek van de aardappel, zodat je toch van de maaltijd met groenten en eiwit kunt genieten.

Mijn favoriete maaltijd, snel koken voor twee, is broccoli, kip en patat met mayo. Ik laat mijn man in de keuken achter met de broccoli en de kip. Ik dek de tafel, zet alvast de mayonaise op tafel en de augurken. Daarna ga ik naar de snackbar om de patat te halen. Mijn man heeft dan de broccolistruik omgetoverd in gekookte broccoli en de kip lekker gebakken met peper, zout en heel weinig paprikapoeder. Dan heb ik een volledige maaltijd en kan ik toch genieten van patat.

Deze variatie kan ook met gebakken of gerookte vis, met peultjes, sperziebonen en zelfs met gewokte spitskool. Eet je liever een gehaktbal of stoofvlees, ook dat kan. Kroketten uit de frituur bevatten te weinig eiwit en raad ik daarom af. Frikandellen vallen onder mysterieus eten en hebben niet mijn voorkeur.

Slimme keuze nummer 4: een kleine portie patat is beter

Als ik voor twee personen patat ga halen bij een maaltijd, dan eten we met twee personen één portie patat. Enkel als we honger hebben, dan kies ik voor een grote patat voor twee personen. Eet ik in mijn eentje, dan kies ik voor een kinderpatat.

Als je minder patat eet, is er meer ruimte voor groenten op je bord. Het is wellicht even oefenen, maar een halve portie is echt voldoende als je er kip en broccoli bij eet.

Wat is jouw favoriet?

Welke groenten en welke eiwitbron eet jij graag bij jouw patat?